Een schoonheidsideaal, wat betekent dat eigenlijk? De definitie van het woord ‘ideaal’ luidt als volgt: ‘een voorstelling van iets in zijn volmaaktheid’. Een schoonheidsideaal is dus volmaakte schoonheid, oftewel perfectie. Een beeld waaraan voldoen moet worden om geclassificeerd te kunnen worden als ‘mooi’. Schoonheidsidealen bestaan al zolang de mensheid bestaat, maar hoe ideaal zijn die idealen eigenlijk? Is het niet bizar dat er bepaald wordt wat er mooi gevonden mag -of zelfs moet- worden? Schoonheidsidealen hebben bewust of onbewust impact op mensen en deze idealen worden voor een groot deel bepaald door invloeden van buitenaf, zoals reclame, tv en sociale media. Dit artikel werpt een kritische blik op de harde wereld van schoonheidsidealen: wat zijn de effecten van deze idealen op de mens, welke idealen zijn er momenteel en hoe kun je ervoor zorgen dat deze geen effect op je hebben? Je leest het in dit artikel.
Idealen door de jaren heen
De vrouw
Schoonheidsidealen bestaan al eeuwen en zijn zeer onderhevig aan verandering. Opvallend is dat de schoonheidsidealen voornamelijk gebaseerd zijn op vrouwen, althans vroeger. Een verklaring hiervoor kan zijn dat vrouwen vroeger een minder belangrijke rol in de samenleving hadden en vrouwen die aantrekkelijk gevonden werden, hadden meer kans op een ‘goed’ huwelijk met een rijke man. Kortom: als je als vrouw vroeger voldeed aan de schoonheidsidealen, had je meer kans op een welvarend leven. Vroeg in de twintigste eeuw was het schoonheidsideaal voor de vrouw ‘volgzaam, vruchtbaar en fragiel’. De vrouw moest haar vormen benadrukken om vruchtbaar te lijken, dat bereikt werd door het dragen van een strak korset. De roaring twenties volgden, waar vrouwen meer lak kregen aan dit ideaal en de stijl juist iets losser en speelser werd. Na de tweede wereldoorlog veranderde het ideaal weer langzaam terug naar vrouwelijke vormen en de rol als huismoeder stond wederom centraal. In de jaren tachtig werd slank het nieuwe ideaal, dat extremer werd naarmate we dichter bij de eenentwintigste eeuw kwamen. Catwalkmodellen gaven het voorbeeld en de ‘heroin chick’ look was de standaard. Hierna volgde het tijdperk van vrouwelijkheid, rondingen en dikke billen en tegenwoordig is dit iets wat nog steeds wordt gezien als een ideaal. Slanke taille, een gespierd lijf en gespierde billen.
De man
Ook de man moest en moet geloven aan schoonheidsidealen. Hoewel dit in mindere mate aanwezig was dan bij de vrouwen, hoorde de man er ook op een bepaalde manier uit te zien om succes te hebben in het leven. Tegenwoordig worden er aan de man ook behoorlijk wat eisen gesteld als we tv, reclame en sociale media mogen geloven. Mannen moeten knap en gespierd, een volle bos haar hebben en vooral mannelijkheid uitstralen.
De impact van sociale media en tv
Schoonheidsidealen zijn een bijzonder iets. Het is -naar mijn idee- bizar dat een persoon er op een bepaalde manier uit zou moeten zien om mooi gevonden te worden. Natuurlijk is het niet zo zwart wit als bovengenoemde alinea’s, maar doordat de mens continu wordt ingeprent door middel van tv, reclames en sociale media, ontstaat er wel degelijk een bepaald beeld van perfectie. De dingen die we op tv of sociale media zien hebben bewust en onbewust een effect op ons. Wanneer er alleen maar hele knappe, slanke en afgetrainde mensen worden afgebeeld op tv, lijkt het alsof dit de standaard is. Wanneer je scrolt op Instagram of Facebook en je ziet geweldig knappe mensen met perfecte lichamen, lijkt het alsof dit de standaard is. Reclames langs de weg of in bushokjes hebben net als tv en sociale media een effect op de mens. Onbewust ga je jezelf vergelijken met deze personen, wat een vertekend beeld van je eigen lichaam kan geven.
Onrealistisch streven
Het hele ding van tv en sociale media is dat wij als mens onszelf gaan vergelijken met deze mensen, waardoor het lijkt alsof wij -de gewone mens- afwijkt van de standaard. Recente onderzoeken en enquêtes geven weer dat de mens -en dan vooral de jongere generatie- onzeker is over zijn of haar uiterlijk en dit wordt versterkt door wat ze zien op tv of sociale media. Het hebben van een negatief zelfbeeld heeft behoorlijke impact op hoe we ons voelen als mens.
Tegenbeweging: bodypositivity
Tegenwoordig zijn er twee dingen heel duidelijk aanwezig die in de volgende regels -misschien ietwat ongezouten- worden uitgelegd. Er bestaat de perfecte Instagram wereld, waarin selfies keer op keer opnieuw gemaakt moeten worden, waar de bewijsdrang hoog is en waar mensen streven naar perfectie (of doen alsof). De mooie plaatjes die in veel gevallen niet eens echt zijn, worden gepost en het doel is zo perfect en mooi mogelijk uit de verf komen. Dan is er (gelukkig) een tegenbeweging gaande de afgelopen jaren. De nu jongere generaties krijgen steeds meer lak aan perfectie en streven naar je zelfverzekerd en mooi voelen, hoe je er ook uit ziet. Bodypositivity houdt in dat je trots en blij bent met je lichaam, ook al heb je niet het ‘standaard’ figuur of het ‘perfecte’ gezicht. Bodypositivity groeit enorm en dit is -naar mijn idee- heel positief. Het wordt tijd dat de idealen verdwijnen, de mens inziet dat perfectie niet bestaat en dat jezelf vergelijken met anderen helemaal niet positief werkt, sterker nog: het maakt de meeste mensen enorm onzeker.
Tips om te dealen met onzekerheid
Herken jij jezelf in het bovenstaande? Zie je vaak het perfecte plaatje en maakt dit je onzeker? Wanneer we continu kijken naar iets dat we graag zouden willen, maar niet hebben, focussen we ons op het negatieve. Telkens word je geconfronteerd met hetgeen wat je graag zou willen zijn, maar niet bent (volgens jezelf dan). Mijn advies? Stop met het kijken naar deze afbeeldingen als het je alleen maar ongelukkig maakt: ontvolg mensen op sociale media die je onzeker maken bijvoorbeeld. Ga eens in de spiegel staan en probeer eens te benoemen wat je positief vindt, in plaats van negatief. Het kost wat tijd en moeite, maar hoe minder je jezelf vergelijkt met anderen en je focust op het positieve, hoe meer tevreden je gaat zijn over jezelf. En dat is wat we willen: blij zijn met wie en wat je bent, je goed voelen in je eigen lijf en niet meedoen aan de perfecte wereld, want geloof me: die bestaat in realiteit helemaal niet.
