Cafeïne, de stof die de mens draaiende houdt of beter gezegd, die zorgt dat de mens niet doordraait. Als we de koffie consumptie van de wereld bekijken, doet Europa het goed. De meeste koffie in de wereld wordt gedronken in Finland, met 2.84 kopjes per persoon per dag. Hierna volgen Noorwegen en Nederland met iets minder kopjes per dag, namelijk 1.98 en 1.84. Behoorlijk veel als je je bedenkt dat het een gemiddelde is van alle inwoners van het land. Cafeïne vinden we in koffie, thee, cola, energiedrankjes en drankjes met guarana. Cafeïne heeft zoals je weet een stimulerend effect: die eerste kop koffie in de ochtend die je zo lekker wakker maakt. Cafeïne zorgt voor alertheid en meer concentratie. Maar hoe komt dit eigenlijk en hoe zit het met de rest van de effecten van cafeïne op het lichaam?
Werking en werkingsduur
Cafeïne bindt op de adenosine receptor en zorgt er hierdoor voor dat adenosine niet kan binden. Adenosine is een neurotransmitter die normaal zorgt voor rust, het heeft een remmende werking op de hartslag, bloeddruk en het zenuwstelsel. Je kunt je voorstellen dat, wanneer cafeïne deze receptor in beslag neemt, de tegenovergestelde effecten plaatsvinden. Cafeïne wordt vrij snel opgenomen in de bloedbaan. Zo’n 45 minuten na consumptie is het volledig opgenomen in de bloedbaan. De piekconcentratie is variabel, dit kan al na 15 minuten zijn, maar ook pas na twee uur. De meeste effecten merk je vaak na zo’n 15 minuten. Cafeïne wordt vrij langzaam afgebroken, de halfwaardetijd is zo’n vier tot vijf uur. Dit betekent dat wanneer je in de ochtend om acht uur een kopje koffie neemt met 80 mg cafeïne, er om 12 uur nog steeds 40 mg cafeïne in je lichaam aanwezig is.
Cortisol en adrenaline
Cafeïne stimuleert de afgifte van cortisol en adrenaline, waardoor het een stimulerend effect heeft op lichaam en geest. Deze stoffen zorgen onder andere voor het verhogen van de hartslag en het verhogen van de bloeddruk. Hiernaast wordt de afgifte van dopamine gestimuleerd. Deze neurotransmitter heeft een stimulerend effect op de hersenen: het hoort bij het beloningscentrum en geeft je een goed gevoel. Te veel cafeïne kan daarentegen zorgen voor een onrustig en gehaast gevoel, omdat de concentratie cortisol en adrenaline wellicht te hoog pieken.
Het spijsverteringsstelsel
Naast een stimulerend effect op de hersenen, heeft cafeïne ook een effect op het spijsverteringsstelsel. Misschien heb je dit wel eens gemerkt zelfs: een sterke kop koffie nemen voel je direct. Cafeïne bindt op bepaalde receptoren, waaronder op de adenosinereceptoren in het spijsverteringsstelsel wat zorgt voor meer activiteit van de darmen. Je kunt het consumeren van een kop koffie vergelijken met het eten van een maaltijd: je darmen gaan aan het werk en je spijsverteringsstelsel treedt in actie.
Effect op de nieren
Cafeïne heeft ook een effect op de nieren. Het zorgt voor het sneller afvoeren van vocht uit het lichaam. Als je veel cafeïne tot je neemt, zal je merken dat je sneller moet plassen. Het is daarentegen niet zo dat cafeïne zorgt voor meer vochtuitscheiding.
Wat is te veel?
Niet iedereen is even gevoelig voor de effecten van cafeïne en hoewel er een enorm brede veiligheidsrange is als het gaat over cafeïneconsumptie, wordt er toch geadviseerd niet meer dan 350 mg cafeïne per dag te nemen. Dit komt neer op zo’n vier kopjes per dag. Als je merkt dat je je te gejaagd voelt na het drinken van koffie of moeilijk in slaap komt, zou het kunnen dat je te veel cafeïne tot je neemt en je misschien wat zou moeten minderen met de cafeïne. Minderen, niet stoppen. Nee, stoppen met cafeïne drinken is geen optie, stel je voor.
